ή η τεχνολογία στην τάξη και τα πολύ μικρά παιδιά
Πρόσφατα συμμετείχα ως ομιλήτρια σε ένα καταπληκτικό συνέδριο που έγινε στην Αθήνα για τον ρόλο του παιχνιδιού στα παιδιά πολύ μικρής ηλικίας. Οι ομιλητές από όλον τον κόσμο ήταν φανταστικοί κι ήμουν υπερχαρούμενη να παρουσιάζω κι εγώ αναμεσά σε αυτούς τους διάσημους παιδαγωγούς, που με τα βιβλία τους και τις ομιλίες τους έχουν αλλάξει την παιδαγωγική στις προσχολικές ηλικίες. Η δική μου ομιλία είχε τίτλο The Child and the Box και στην ουσία μίλησα για τον ρόλο της τεχνολογίας μέσα στην τάξη για τα παιδιά πολύ μικρής ηλικίας. Καθώς οι σπουδές μου και το ερευνητικό μου πεδίο δε σχετίζονται άμεσα με την προσχολική ηλικία, χρειάστηκε να μελετήσω, να διαβάσω και να συζητήσω με ειδικούς (ψυχολόγους, ψυχιάτρους και νευρολόγους). Το κομμάτι στο οποίο χρειαζόμουν βοήθεια ήταν το σχετικό με την επίδραση της τεχνολογίας στον παιδικό εγκέφαλο. Διάβασα λοιπόν πολύ και (με τη βοήθεια της Δρ Δάφνης Σταματογιάννη), ταρακουνήθηκα! Είμαι όχι απλώς λάτρης της τεχνολογίας και «γκατζετάκιας» αλλά και ένθερμη υποστηρίκτρια της χρήσης τεχνολογικών εργαλείων στην τάξη. Και θεωρώ ότι η τεχνολογία είναι ένας πανέμορφος κόσμος που κάνει τη ζωή μας 1000 φορές καλύτερη κάθε μέρα. Φυσικά χρησιμοποιώ τη λέξη ‘τεχνολογία’ με την καθημερινή της χρήση και εννοώ τη χρήση οθόνης (δηλ τεχνολογία είναι τα πάντα, από το αλφάβητο, το βιβλίο και το δρεπάνι ώς την τεχνητή νοημοσύνη και τα cyborgs). Όταν όμως μιλώ για την επίπτωση της τεχνολογίας στον παιδικό εγκέφαλο, μιλώ για την τεχνολογία με οθόνη.
Πριν όμως πω γιατί ταρακουνήθηκα, να πω μια ιστορία.
Όταν ο γιος μου ήταν 3 χρονών έλαβε ένα καταπληκτικό δώρο από συγγενή: ένα μηχανοκίνητο, κόκκινο τζιπ που μπορούσε να οδηγήσει ο ίδιος. Πριν 25 χρόνια αυτό ήταν από τα πιο εντυπωσιακά (και ακριβά) δώρα για ένα παιδί. Αφού λοιπόν ήμασταν όλοι σαν υπνωτισμένοι με το σουπερφανταστικό τζιπάκι, ο γιος μου είχε εξαφανιστεί. Πού ήταν; Μέσα στο χάρτινο κουτί που περιείχε το τζιπ! Έπαιζε όλη μέρα, όλη την εβδομάδα, όλον τον μήνα με το χάρτινο κιβώτιο κι αγνοούσε το κόκκινο τζιπ.
Ξεκίνησα με την ανάμνηση αυτή γιατί από τότε έχω κρατήσει στον νου μου τη σημασία της φαντασίας στο παιχνίδι. Κι ένα από τα προβλήματα του προκάτ κόσμου της οθόνης είναι ότι όλα είναι έτοιμα. Πού είναι ο χώρος για τη φαντασία;
Πάμε όμως στην εκπαίδευση και στην ουσία αυτού του άρθρου. Πόσο ωφέλιμη ή βλαβερή είναι η διάδραση με οθόνη για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας; Η επιστημονική απάντηση είναι ξεκάθαρη, κάθετη και σοκαριστική: η οθόνη (το τάμπλετ, το κινητό κλπ) είναι ΒΛΑΒΕΡΑ για τον εγκέφαλο του μικρού παιδιού. Δεν έχω τίποτε άλλο να προσθέσω. Είναι ΒΛΑΒΕΡΑ. Κι εγώ που λατρεύω την τεχνολογία, αποφάσισα: καμία άσκηση, δράση, διάδραση ή υποβοήθηση στο δικό μου σχολείο από οθόνη για τα παιδιά που είναι κάτω των 6. Και για τα μεγαλύτερα παιδιά, η χρήση της υπέροχης τεχνολογίας (thank you eternally, Alan Turing) θα γίνεται με στόχο την επικοινωνία, τη διάδραση και τον αναστοχασμό. Με στόχο δηλαδή τον Άνθρωπο που γίνεται πιο ανθρώπινος. Με λίγα λόγια, να αφήσουμε τα παιδιά μας να ανακαλύψουν τον κόσμο μέσα από τα χάρτινα κουτιά που γίνονται κόκκινα τζιπ, πύραυλοι, σπίτια, καράβια, ρομπότ και σπηλιές.
